Güneydoğu Anadolu'daki Müzeler ve Tarihi Yapıları
Mezopotamya'nın bereketli topraklarında konumlanan Güneydoğu Anadolu Bölgesi, insanlık tarihinin en eski yerleşim merkezlerine ev sahipliği yapan eşsiz bir kültür hazinesidir. Bu kadim coğrafya, neolitik dönemden günümüze kadar kesintisiz bir yerleşim tarihine sahip olup, Sümerlerden Hititlere, Asurlulardan Urartulara, Perslerden Makedonyalılara, Romalılardan Bizanslılara, Emevilerden Selçuklulara ve Osmanlılara kadar sayısız medeniyetin izlerini taşımaktadır. Bölgedeki arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan buluntular, tarım ve yerleşik hayata geçişin, yazının icadının, astronomi biliminin ve daha birçok medeniyetin temel taşının bu topraklarda şekillendiğini göstermektedir. Güneydoğu Anadolu, bu zengin tarihi mirasıyla hem yerli hem de yabancı ziyaretçiler için adeta açık hava müzesi niteliğindedir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki müzeler, bölgenin çok katmanlı kültürel zenginliğini yansıtan en değerli hazinelerdir. Bu müzelerde sergilenen arkeolojik buluntular, etnografik eserler, el yazmaları ve sanat objeleri, ziyaretçilere Neolitik dönemden günümüze kadar uzanan kesintisiz bir kültür tarihi sunmaktadır. Müze koleksiyonlarında yer alan taş aletlerden seramiklere, mühürlerden heykelciklere, mozaiklerden sikkelere ve el sanatlarından geleneksel kıyafetlere kadar geniş bir yelpazedeki eserler, bölgenin çok yönlü kültürel mirasını gözler önüne sermektedir. Özellikle son yıllarda yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan ve insanlık tarihinin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilen buluntular, tüm dünyada büyük yankı uyandırmakta ve bölge müzelerini uluslararası öneme sahip kültür merkezleri haline getirmektedir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin tarihi yapıları, farklı dönemlere ait mimari üslupların ve yapım tekniklerinin en etkileyici örneklerini barındırmaktadır. Bölge genelinde bulunan kaleler, surlar, köprüler, hanlar, hamamlar, kervansaraylar, camiler, kiliseler, manastırlar ve sivil mimari örnekleri, taş işçiliğinin inceliklerini sergileyen birer sanat eseri niteliğindedir. Bölgenin karakteristik mimari unsurları arasında yer alan bazalt ve kalker taşından inşa edilmiş yapılar, avlulu evler, eyvanlar, kubbeyi andıran konik çatılı köy evleri, dar sokaklar ve kemerli geçitler, yörenin özgün dokusunu oluşturan en önemli detaylar arasındadır. Bu yapıların birçoğu, yüzyıllar boyunca çeşitli restorasyon çalışmalarıyla korunarak günümüze ulaşmayı başarmış ve bölgenin silüetinin ayrılmaz parçaları haline gelmiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin kültür hazinelerini keşfetmek için en uygun zamanlar, ılıman iklim koşullarının hakim olduğu ilkbahar ve sonbahar aylarıdır. Bölgenin karasal iklimi nedeniyle yazları oldukça sıcak, kışları ise serin geçtiğinden, mart-mayıs ve eylül-kasım arası ziyaretler daha konforlu bir gezi deneyimi sunmaktadır. Müzelerin çoğu haftanın her günü ziyarete açık olmakla birlikte, resmi tatil günlerinde çalışma saatlerinde değişiklikler olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Tarihi yapıların bir kısmı halen ibadethane veya farklı amaçlarla kullanıldığından, ziyaret planı yaparken bu durumun dikkate alınması gerekmektedir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin eşsiz kültürel mirası, son yıllarda yürütülen koruma ve tanıtım çalışmalarıyla dünya çapında daha fazla tanınmaya başlamıştır. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan ve geçici listeye aday gösterilen birçok kültür varlığıyla bölge, uluslararası alanda büyük ilgi görmektedir. Bölge genelinde devam eden arkeolojik kazılar ve restorasyon projeleri, her geçen gün yeni keşiflerin yapılmasına ve tarihi dokunun daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Dijital teknolojilerin kullanılmasıyla oluşturulan sanal müze uygulamaları, artırılmış gerçeklik projeleri ve interaktif sergiler, Güneydoğu Anadolu'nun zengin kültürel mirasının daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlayarak, bölgenin kültür turizmine değerli katkılar sunmaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin En İyi Müzeleri ve Tarihi Yapıları
Mezopotamya'nın bereketli toprakları üzerinde uzanan Güneydoğu Anadolu Bölgesi, insanlık tarihinin en eski izlerini taşıyan eşsiz bir açık hava müzesi niteliğindedir. Bu kadim coğrafya, Neolitik dönemden günümüze kadar kesintisiz bir yerleşim sürecine tanıklık etmiş, Sümerler, Akadlar, Babiller, Hititler, Asurlular, Urartular, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Selçuklular ve Osmanlılar gibi sayısız uygarlığın kültürel mirasını bünyesinde barındırmaktadır. Bölgenin her karışı, bu medeniyetlerin izlerini taşıyan arkeolojik alanlar, antik kentler, kaleler, camiler, kiliseler, manastırlar, hanlar, hamamlar ve geleneksel konutlarla doludur. İnsanlık tarihinin dönüm noktası sayılan tarımın ve yerleşik hayatın başladığı bu topraklar, ziyaretçilerine adeta zamanda yolculuk yapma imkânı sunmaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin modern müzeleri, bölgenin çok katmanlı tarihini ve zengin kültürel mirasını ziyaretçilere aktaran önemli merkezlerdir. Bu müzelerde sergilenen arkeolojik buluntular, etnografik eserler, el yazmaları, sikkeler ve gündelik yaşama dair objeler, bölgenin binlerce yıllık geçmişine ışık tutmaktadır. Son yıllarda yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan ve dünya tarihini yeniden yazdıran Neolitik döneme ait eşsiz eserler, bu müzelerin en değerli koleksiyonları arasında yer almaktadır. Modern sergileme teknikleriyle donatılmış bu kültür merkezleri, interaktif deneyimler sunarak her yaştan ziyaretçinin ilgisini çekmekte, dünyanın dört bir yanından tarih ve arkeoloji meraklılarını bölgeye çekmektedir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin tarihi yapıları, farklı medeniyetlerin mimari anlayışını ve estetik değerlerini yansıtan kültürel hazinelerdir. Bölgedeki antik kentler, kaleler, saraylar ve tapınaklar, erken dönem uygarlıkların mimari dehasını ve sanatsal yetkinliğini gözler önüne sererken, İslam dönemine ait camiler, medreseler, hanlar ve hamamlar ise taş işçiliğinin zarafetini ve geometrik süslemelerin inceliğiyle öne çıkmaktadır. Hristiyanlık dönemine ait kiliseler, manastırlar ve şapeller, bölgenin çok kültürlü yapısının somut tanıkları olarak günümüze ulaşmıştır. Bu yapıların çoğunun hala ayakta olması ve bazılarının orijinal işlevlerini sürdürmesi, Güneydoğu Anadolu'yu sadece bir turizm destinasyonu değil, aynı zamanda yaşayan bir tarih sahnesi haline getirmektedir.
1. Şuayb Antik Kenti Harran’a 36 kilometre uzaklıkta olan Şuayb Antik Kenti, Harran ilçesinde yer alan Tek Tek Dağları Milli Parkı’nın da bir parçasıdır. Arkeolojik açıdan mühim kalıntıların bulunduğu kente Şuayb denilmesinin nedeni, Şuayb peygamberin bir dönem bu kentte yaşadığının düşünülmesidir.
2. Soğmatar Antik Kenti Soğmatar Antik Kenti, Şanlıurfa’nın Harran ilçesi sınırları içinde kalır ve Harran merkeze 51 kilometre uzaklıktadır. Burası Tek Tek Dağları Milli Parkı’nın da bir parçasıdır. Geçmişi milattan sonra 2. yüzyıla dayandırılan Soğmatar Antik Kenti’nin adı Arapçada “yağmur” anlamına gelen “matar” kelimesinden türetilmiştir.
3. Germuş Kilisesi Germuş Kilisesi ya da Surp Asdvadzadzin Kilisesi, Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesi sınırları içinde yer alır. Kilise, Göbeklitepe’ye 5 kilometre, Şanlıurfa’nın merkezine ise 10 kilometre uzaklıktadır. Germuş Dağı’nın eteklerindeki mahallede bulunan Germuş Kilisesi’nin halk arasında dağlardan taşınan kesme taşlar kullanılarak 7 senede inşa edildiği söylenir.
4. Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi Şanlıurfa Müzesi olarak da anılan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi, Eyyübiye ilçesinde yer alır. Bugünkü binası 2015 yılında hizmete açılan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nin hikâyesi, aslında 1948 yılında Atatürk İlkokulu’nda başlamış. O dönem bulunan eserler Atatürk İlkokulu’nun deposunda bir araya getirilmiş ve daha sonra da 1956 yılında müze için Şehit Nusret İlkokulu’nda ayrı bir yer tahsis edilmiş.
5. Haleplibahçe Mozaik Müzesi Haleplibahçe Mozaik Müzesi, Eyyübiye ilçesinde bulunan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nin karşısında yer alır. Buraya gelmişken iki müzeyi aynı gün içinde gezebilirsiniz. Aynı bahçe içinde bulunduğu Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ile aynı tarihte, yani 2015 senesinde ziyaretçilere kapılarını açan Haleplibahçe Mozaik Müzesi, 6000 metrekarelik bir alana yayılıyor.
6. Halil-Ür Rahman Camii Halil ür-Rahman Camii, Şanlıurfa şehrinin Eyyübiye ilçesinde yer alan Balıklıgöl'ün bir köşesinde bulunur. Bu camii Halil ür-Rahman Medresesi, Rıdvâniye Camii, Rıdvâniye Medresesi ve bir hazîreden (mezarlık) oluşan Halil ür-Rahman Külliyesi’nin bir parçasıdır.
7. Deyr Yakup (Yakup Manastırı) Deyr Yakup ya da diğer adıyla Yakup Manastırı, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alır. Dağlar üzerinde bulunan bu tarihi kalıntılar, halk arasında aynı zamanda Nemrut’un Tahtı olarak da anılır. Şehir merkezine 10 kilometre, Hazreti Eyyüp Sabır Makamı ve Camisi’ne 4 kilometre uzaklıkta olan Deyr Yakup’a özel araçla ulaşım sağlanabilmektedir.
8. Urfa Kent Müzesi Urfa Kent Müzesi, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi sınırları içerisinde yer alır. Balıklıgöl’e 20-25 dakika yürüme mesafesindedir. Beykapısı mevkiindeki bulunan bu kulenin Haçlı Kontluğu zamanında yapıldığı bilinmektedir. Kuledeki Ermenice inşa kitabesine göre kule, miladi 1122-1123 yılları arasında yapılmıştır.
9. Şanlıurfa Mutfak Müzesi Şanlıurfa Mutfak Müzesi, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi sınırları içinde yer alır. 2008 yılında Şanlıurfa Belediyesi tarafından satın alınan Hacıbanlar Evi restore edilmiş ve bugünkü Şanlıurfa Mutfak Müzesi halini almıştır. 2011 yılında ziyarete açılan müzede, Şanlıurfa’da geçmişten bugüne kullanılan mutfak araç gereçleri görülebilmektedir.
10. Hazreti Eyyüp Sabır Makamı ve Camisi Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi sınırları içerisinde yer alan Hazreti Eyyüp Sabır Makamı ve Camisi, Şanlıurfa inanç turizmi açısından önemli bir duraktır. Kur’an-ı Kerim’de adı zikredilen peygamberlerden olan Hazreti Eyyüp, sabrın simgesi olarak bilinir.
11. Fırfırlı Cami (On İki Havari Kilisesi) Fırfırlı Cami ya da eski kayıtlardaki adıyla On İki Havari Kilisesi, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alır. Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve Haleplibahçe Mozaik Müzesi’ne 15-20 dakikalık yürüme mesafesinde bulunur. On İki Havari Kilisesi adıyla kayıtlara geçmiş olan yapı, kilise içindeki rüzgargülü sebebiyle halk arasında “fırfırlı kilise” olarak adlandırılmıştır.
12. Mevlid-i Halil Külliyesi Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alan Mevlid-i Halil Külliyesi, Hz. İbrahim Mağarası ve Mevlid-i Halil (Dergâh) Camii mekânlarını içerir. Günümüzde Şanlıurfa olarak anılan şehrimizde vakti zamanında hüküm süren kral Nemrut, bir rüya görmüş ve rüyası o sene ülkesinde doğacak bir erkek çocuğun, halkının inancını değiştireceği şeklinde yorumlanmıştır.
13. Şanlıurfa Kalesi Günümüzde Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesi sınırları içinde yer alan Şanlıurfa Kalesi, Dambak Tepesi üzerinde bulunur. Şanlıurfa Kalesi, yapılan tahminlere göre milattan önce 2000 yılında inşa edilmiştir. Zaman içerisinde pek çok kez tadilattan geçen kalenin dış kısmında dört kapı, iç kale kısmında ise tek kapı ve 25 burç bulunur.
14. Rizvaniye Camii Rizvaniye Camii, Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alır. Balıklıgöl’ün kenarında konuşlu caminin banisi Osmanlı Devleti’nin Rakka valisi olarak görev yapan Rıdvan Ahmet Paşa’dır. 1736 tarihinde yaptırılan caminin üç kubbesi ve tek şerefli bir minaresi vardır.
15. Selahaddin Eyyubi Camii (Aziz Johannes Prodromos Addai Kilisesi) Selahaddin Eyyubi Camii ya da eski adıyla Aziz Johannes Prodromos Addai Kilisesi Şanlıurfa’nın Eyyübiye ilçesinde yer alır. Balıklıgöl’den yürüyerek beş dakikada buraya ulaşabilirsiniz. Piskopos Nona 457 senesinde, bugün Selahaddin Eyyubi Camii’nin bulunduğu alana Vaftizci Yahya Kilisesi (Aziz Johannes Prodromos Addai Kilisesi) adıyla bir mabet inşa ettirmiştir.
16. Balıklıgöl Şanlıurfa’nın simgesi haline gelmiş olan Balıklıgöl, şehrin Eyyübiye ilçesinde yer alıyor. Kadim ve kutsal kaynaklarda adı geçen Balıklıgöl, İbrahim peygamberin ateşe atıldığı yer olarak bilinir. Burası aynı zamanda Halil ür-Rahman Gölü olarak da anılır.
17. Mardin Kalesi “Kartal Yuvası” ismiyle de bilinen Mardin Kalesi, Mardin Merkez’de bulunuyor. 970 yılında yaptırılmış olan kale, bin yıldan fazla süredir bu topraklarda bulunuyor. Mardin Ovası’ndan 1200 metre yüksekliğe inşa edilen kale, tarihi anekdotlarda “Timur’u bezdiren kale” olarak geçiyor.
18. Mardin Müzesi Mardin Merkez’de bulunan Mardin Müzesi, bölgenin tarihi ve kültürel güzelliklerini sergileyen çok önemli bir merkez. Ayrıca Mardin’in turistler tarafından en çok ziyaret edilen lokasyonlarından bir tanesi. Müze hafta sonları da dahil olmak üzere her gün 08:00 ile 17:00 saatleri arasında ziyaret edebiliyor.
19. Mor Gabriel Manastırı Mardin’in Midyat ilçesinde bulunan Mor Gabriel Manastırı, Süryaniler için çok büyük bir öneme sahip olan bir din merkezi olarak biliniyor. Hatta günümüzde ayakta duran en eski Süryani Ortodoks Manastırı olma ünvanına sahip. Güngören Köyü sınırları içerisinde bulunan bu tarihi yapı, Mardin merkezden Midyat’a giderken yol üzerinde görülebiliyor.
20. Deyrulzafaran Manastırı Mardin’in Artuklu ilçesinde bulunan Deyrulzafaran Manastırı, Mardin Ovası’nı kucaklayan konumu ile sizleri etkileyecek bir tarih abidesi olarak kabul ediliyor. Mardin merkezine 4 kilometre uzaklıkta bulunduğundan dolayı hem turlar hem de bireysel olarak gezen turistler tarafından çok ziyaret ediliyor.
21. Zinciriye Medresesi Mardin’i ülkemizdeki en farklı şehirlerden bir tanesi hâline getiren ve tarihin dar geçitlerinde bir rehber konumuna sokan şey aslında farklılıkların uyumudur. Bu zengin topraklarda, manastırdan medreseye çok farklı kültürel ve dini yapıyla karşılaşabiliyorsunuz.
22. Rumkale Gaziantep’in Yavuzeli ilçesine bağlı Kasaba Mahallesi’nin sınırları içinde bulunan Rumkale, Fırat Nehri ile artık var olmayan Merzimen Çayı’nın buluştuğu noktadaki bir tepenin üzerine kurulmuş. Kent merkezinden 62 kilometre uzaklıktaki kalenin ismi bazı kaynaklarda Hromgla olarak da geçiyor.
23. Zeugma Mozaik Müzesi Ziyarete açıldığı 2011 yılında dünyanın en büyük mozaik müzesi olma unvanını taşıyan Zeugma Mozaik Müzesi, ünü uluslararası çapta yayılmış bir müze. Üç yıl boyunca bu unvanı korumuştu ama 2014 yılında açılan Hatay Arkeoloji Müzesi birincilik unvanını alarak zirveye yerleşti.
24. Gaziantep Arkeoloji Müzesi Şehitkamil ilçesi sınırları içinde bulunan Gaziantep Arkeoloji Müzesi, kentin en köklü ve ünlü müzelerinden biri. Kentte müze kurma çalışmaları 1944 yılında başlamış ve 1969 yılında bu çalışmalar tamamlanarak Arkeoloji Müzesi hizmete açılmış. Uzun yıllar boyunca Zeugma Antik Kenti’nde ele geçirilen mozaiklerin ve eserlerin de büyük çoğunluğu burada sergileniyormuş.
25. Ali İhsan Göğüş Müzesi ve Gaziantep Araştırmaları Merkezi Gaziantep’in Şahinbey ilçesine bağlı Bey Mahallesi, kentin tarihi, kültürel, sosyal ve mimari atmosferini daha yakından hissedebilmek için ziyaret edebileceğiniz en ideal adreslerden biri. 1500’lü yıllardan bugüne kadar ulaşmayı başarmış taş konaklara ve dar sokaklara ev sahipliği yapan bu mahalle, aynı zamanda Atatürk’ün resmi nüfusa kayıtlı olduğu adres olma unvanına da sahip.
26. Gaziantep Oyun ve Oyuncak Müzesi 2005 yılında Sunay ve Belgin Akın tarafından İstanbul’un Kadıköy ilçesinde kurulan İstanbul Oyuncak Müzesi, ülkemizin ilk oyuncak müzesi olma unvanına sahip. İlerleyen yıllarda bu müzeyi takip eden ve küratörlüğünü yine Sunay Akın’ın üstlendiği yeni oyuncak müzeleri de farklı kentlerde ziyaretçilerine kapılarını açtı.
27. Gaziantep Zooloji ve Doğa Müzesi Ülkemizin ilk zooloji müzesinin Gaziantep’te bulunduğunu biliyor muydunuz. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin Burç Ormanları’nın içindeki yaklaşık bin dönümlük bir alana kurduğu Doğal Hayatı Koruma Alanı ve Hayvanat Bahçesi, aynı zamanda Gaziantep Zooloji ve Doğa Müzesi’ne de ev sahipliği yapıyor.
28. Şahinbey Milli Mücadele Müzesi Gaziantep’in Şahinbey ilçesine bağlı Suyabatmaz Mahallesi’nin sınırları içinde bulunan Şahinbey Milli Mücadele Müzesi, hem kentin hem de ülkemizin en etkileyici müzelerinden biri. Kurtuluş Savaşı’nda Gaziantep’in sergilediği kahramanca direnişi birçok farklı yönden anlatan bu müze, aynı zamanda şehrin “Gazi” unvanını nasıl hak ederek kazandığını da bir kez daha gözler önüne seriyor.
29. Zincirli Bedesten Farsça kökenli bir kelime olan bedesten, içinde genellikle silah, mücevher, baharat ve kumaş gibi ürünlerin satışının yapıldığı, üzeri örtülü çarşı anlamına geliyor. Gaziantep’te geçmişte her biri aktif olarak kullanılan beş farklı bedesten bulunuyormuş.
30. Gaziantep Kalesi Ülkemizde hâlen ayakta olan tarihi kalelerin en güzel örneklerinden birini oluşturan Gaziantep Kalesi, kentin merkezini oluşturan Şahinbey ilçesi sınırları içinde, bir tepeye inşa edilmiş. İnşa tarihi hakkında net bir bilgiye hâlen ulaşılabilmiş değil ama Kalkolitik Dönem’de var olan bir höyüğün üzerine yapıldığı tahmin ediliyor.
31. Bakırcılar Çarşısı Gaziantep tarihi mirası, doğal güzellikleri ve mutfağı ile ziyaretçilerini kendine hayran bırakmayı başaran kentlerimizden biri. Kent sınırları içinde gezip görmek isteyebileceğiniz onlarca farklı durak var ama hem buram buram tarih kokan hem de alışveriş yapabileceğiniz bir adres arıyorsanız, Bakırcılar Çarşısı’nın ilk sırada olduğunu söyleyebiliriz.
32. Bayazhan Gaziantep Kent Müzesi Gaziantep binlerce yıllık tarihi geçmişi ardında bırakmış, gerek tarihi ve kültürel gerek sanatsal ve mimari açıdan birbirinden değerli miraslara ev sahipliği yapan bir kent. Tüm bunlarla olduğu kadar, köklü ve zengin mutfağıyla da dünya çapında ün salmayı başarıyor.
33. Gaziantep Tarihi Gümrük Han (Yaşayan Müze) Birçoğumuzun aklına Gaziantep seyahati dendiğinde ilk olarak kentin dünyaca ünlü mutfağını keşfetmek gelir ama aslında bu şehir çok zengin bir tarihi mirasa da ev sahipliği yapıyor. Kentte yüzünüzü nereye dönseniz birbirinden kıymetli tarihi yapılarla, kalelerle, hanlarla, hamamlarla ve camilerle karşılaşabiliyorsunuz.
34. Tarihi Naib Hamamı Ülkemizde hâlen yaşatılan hamam kültürünün tarihçesi asırlar öncesine kadar uzanıyor. Osmanlı Devleti’nde de çok önemli bir yere sahip olduğunu bildiğimiz hamam kültürü, günümüzde özellikle bazı kentlerin sosyal ve kültürel belleğinin önemli bir parçasını oluşturuyor.
35. Gaziantep Hamam Müzesi Bizim ülkemizde hamam kültürü asırlar öncesine kadar uzanan, çok köklü bir tarihi geçmişe sahip. Hatta bildiğiniz üzere, günümüzde de ülkemizin birçok farklı şehrinde hamam kültürü hâlen yaşatılıyor. Asırlar öncesinden bu yana varlığını koruyan ve doğru restorasyon çalışmaları sayesinde hâlen hizmet veren tarihi hamamları ziyaret etmek, bu kültürü gelecek nesillere de aktarmanın en keyifli ve isabetli yollarından biri.
36. Kurtuluş Camii Gaziantep’in Şahinbey ilçesine bağlı Tepebaşı Mahallesi’nin sınırları içinde bulunan Kurtuluş Camii, kentin en görkemli ve eski camilerinden biri. Bu tarihi ibadethane aslında 1892 yılında St. Mary (Valide Meryem) Kilisesi olarak inşa edilmiş. Kaynaklarda ismi Antep Meryem Ana Kilisesi ya da Surp Asdvadzadzin Katedrali olarak da geçiyor.
37. Gaziantep Atatürk Anı Müzesi Hepimizin bildiği üzere Gaziantep, Milli Mücadele tarihimizde çok önemli bir rol oynayan ve gösterdiği kahramanca direniş sayesinde Gazi unvanını kazanan bir kent. Antep Savunması’nı gelecek nesillere aktarmak ve daha iyi tanıtmak amacıyla kurulmuş birçok farklı müze de kent sınırları içinde yer alıyor.
38. Gaziantep 25 Aralık Panorama Müzesi Gaziantep, Kurtuluş Savaşı sırasında gösterdiği kahramanca direniş sayesinde Gazi unvanını kazanan, Milli Mücadele tarihinde çok önemli yer tutan bir kentimiz. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi de hem bu destansı direnişi hem de kent belleğini gelecek nesillere daha iyi aktarabilmek amacıyla Şahinbey ilçesine bağlı Seferpaşa Mahallesi’nde Gaziantep 25 Aralık Panorama Müzesi’ni ziyarete açtı.
39. Zeugma Antik Kenti Gaziantep’in Nizip ilçesinin sınırları içinde kalan Zeugma Antik Kenti, yedi tepe üzerine ve yaklaşık yirmi bir dekarlık bir alana inşa edilmiş görkemli bir şehir. M.Ö. 300’de Büyük İskender’in generali olan I. Selevkos Nikator, Fırat Nehri üzerinde Selevkeia Euphrates isimli bir şehir inşa etmiş.
40. Yesemek Açık Hava Müzesi Gaziantep’in Islahiye ilçesine bağlı Yesemek Mahallesi sınırlar içinde bulunan Yesemek Açık Hava Müzesi, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne de girmeye hak kazanan tarihi miraslarımızdan biri. Ağırlıkları 1-10 ton arasında değişkenlik gösteren toplamda 518 heykele ev sahipliği yapan bu yemyeşil alan, Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi olarak da adlandırılıyor.
41. Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi, Diyarbakır’ın Sur ilçesi sınırları içinde yer alır. Ulu Camii'nin arka sokağında bulunan müze, bir diğer Diyarbakırlı şair olan Ahmed Arif için hazırlanan Ahmed Arif Edebiyat Müzesi’nin bitişiğindedir. Cahit Sıtkı’nın 1910 senesinde hayata gözlerini açtığı ev, 1973’te Kültür Bakanlığı tarafından alınarak 1974 senesinde müze olarak faaliyete sokulmuştur.
42. Keçi Burcu Diyarbakır Surları üzerindeki en eski ve en büyük burç olan Keçi Burcu, şehrin Sur ilçesi sınırları içinde yer alır. Surların dış kale bölümündeki Mardin Kapı’nın doğusunda bulunan Keçi Burcu’nun ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Bununla birlikte burcun içinde yer alan kitabeden buranın 1223 senesinde Mervaniler tarafından onarıldığına dair veri elde edilmiştir.
43. Ziya Gökalp Müzesi Ziya Gökalp Müzesi, Diyarbakır’da Sur ilçesi sınırları içinde yer alır. Sosyolog, siyasetçi, şair ve yazar Ziya Gökalp’in 1867 senesinde doğduğu ev, 1806’da inşa edilmiştir. Yapımında bazalt taş kullanılan eve Gökalp ailesi ise 1824 senesine taşınmıştır.
44. Behram Paşa Camii Behram Paşa Camii, Diyarbakır’ın Sur ilçesi sınırları içinde yer alır. Diyarbakır Surları’nın Mardin Kapısı yakınlarında bulunan yapıdan Mimar Sinan’ın hayatı ve eserlerinin anlatıldığı Tuhfetül Mimarin adlı eserde bahsedildiğinden, bu cami bir Mimar Sinan eseri olarak kabul edilir.
45. Hazreti Süleyman Camii Hazreti Süleyman Camii (ya da diğer isimleriyle Nâsıriyye Camii, Murteza Paşa Camii, Meşhed Camii veya Kale Camii) Diyarbakır’ın Sur ilçesi sınırları içinde yer alır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi ile aynı avlu içinde bulunması dolayısıyla müzeyi ziyaret edenlerin buraya da kesinlikle uğramasını öneririm.
46. Mesudiye Medresesi Mesudiye Medresesi, Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alır. Diyarbakır Ulu Cami’nin bir parçası olan medrese, cami avlusunun kuzeydoğusunda kalır. Medresede, buranın inşa tarihiyle ilgili bilgilerin verildiği beş farklı kitabe vardır. Bu kitabelerden alınan bilgiler ışığında medrese inşaatının 1193 yılında başlayıp eklemelerle birlikte 1224 senesine kadar devam ettiği düşünülmektedir.
47. Diyarbakır Zinciriye Medresesi Zinciriye Medresesi, Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alır. Diyarbakır Ulu Cami’nin bir parçası olan medrese, caminin güneybatısında kalır. Burası halk arasında aynı zamanda Sincariye Medresesi adıyla da bilinir. Dikdörtgen planlı tek katlı medrese açık avluya sahiptir.
48. Diyarbakır Surları Diyarbakır’ın simgesi haline gelmiş ve bulunduğu ilçeye adını vermiş olan Diyarbakır Surları, toplam 5 kilometre uzunluğa sahiptir. Sur ilçesi içinde yer alan surlar, uzunluk açısından dünyada Çin Seddi ve İstanbul Surlarından sonra gelir. Surların yüksekliği ise 10 – 12 metre olmakla birlikte bazı kısımlarda bölge sakinlerinin müdahalesi dolayısıyla daha kısa kalabilmektedir.
49. Saint George Kilisesi Saint George Kilisesi, Diyarbakır’ın Sur ilçesi sınırlarında İçkale olarak anılan bölgede yer alır. Bu yapı aynı zamanda Kara Papaz Kilisesi olarak da anılır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi ile aynı yerde bulunan Saint George Kilisesi’nin yapım tarihiyle ilgili henüz kesin bir veriye ulaşılamamıştır.
50. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi Diyarbakır Arkeoloji Müzesi, Diyarbakır’ın Sur ilçesi sınırları içinde bulunur. Öncelikle 1934 senesinde Zinciriye Medresesi içinde faaliyete geçen müze, 1985’e gelindiğinde günümüzdeki yerine taşınmıştır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi’nin halka açılması ise 1993 yılında gerçekleşmiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin sivil mimari örnekleri, bölgenin iklim koşullarına ve sosyal yaşam tarzına uygun olarak geliştirilmiş özgün yapılardır. Yöreye özgü taşlardan inşa edilen geleneksel konutlar, avluları, eyvanları, terasları ve geleneksel süslemeleriyle Anadolu konut mimarisinin en karakteristik örnekleri arasında yer almaktadır. Bazı bölgelerde görülen koni biçimli kerpiç evler, kubbe evler ve kaya evleri gibi özgün mimari formlar, yerel malzeme ve tekniklerle oluşturulmuş sürdürülebilir yapı geleneklerinin erken dönem temsilcileridir. Günümüzde bu tarihi konutların bir bölümü restore edilerek müze, kültür merkezi veya butik otel olarak hizmet vermekte, böylece hem korunmakta hem de ziyaretçilere otantik bir deneyim sunmaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni ziyaret etmek, sadece müzeleri gezmek ve tarihi yapıları görmek değil, aynı zamanda binlerce yıllık bir kültürün canlı tanığı olmak demektir. Bölgenin zengin mutfak kültürü, geleneksel el sanatları, müziği, dansları ve folklorik değerleri, müzelerde sergilenen tarihi mirası tamamlayarak ziyaretçilere bütünsel bir kültür deneyimi sunmaktadır. Tarihi çarşılarda hala yaşatılan bakırcılık, kuyumculuk, dokumacılık, taş işçiliği ve ahşap oymacılığı gibi geleneksel zanaatlar, kültürel mirasın yaşayan unsurları olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin müzeleri ve tarihi yapıları, sadece geçmişe açılan kapılar değil, aynı zamanda yaşayan bir kültürel mirası deneyimlemek ve medeniyetlerin beşiği olan bu toprakların zengin geçmişini yakından tanımak için eşsiz fırsatlar sunan mekânlardır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne Gitmek için 10 Neden
1. İnsanlık Tarihinin Yeniden Yazıldığı Göbeklitepe
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en çarpıcı hazinelerinden biri olan Göbeklitepe, yaklaşık 12.000 yıllık geçmişiyle dünyanın bilinen en eski tapınak kompleksi olarak kabul edilmektedir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan bu arkeolojik alan, insanlık tarihinin yeniden yazılmasına neden olmuş ve uygarlığın başlangıcına dair teorileri kökten değiştirmiştir. T şeklindeki devasa taş sütunlar ve üzerlerindeki detaylı hayvan kabartmaları, Neolitik dönem insanlarının inanılmaz sanatsal ve mimari yeteneklerini gözler önüne sermektedir.
2. Mezopotamya'nın Bereketli Toprakları
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Dicle ve Fırat nehirleri arasında uzanan ve "Bereketli Hilal" olarak bilinen, medeniyetin beşiği Mezopotamya'nın kuzey kısmını oluşturmaktadır. Bu verimli topraklar, insanlık tarihinin en önemli buluşları olan tarım, yazı ve tekerleğin ilk ortaya çıktığı bölge olarak dünya tarihinde benzersiz bir öneme sahiptir. Bölgeyi gezerken, binlerce yıllık bir tarih ile iç içe olduğunuzu hissedecek ve medeniyetin ilk adımlarının atıldığı topraklarda yürümenin heyecanını yaşayacaksınız.
3. Eşsiz Gastronomi Deneyimi
Güneydoğu Anadolu mutfağı, zengin tarihinden ve kültürel çeşitliliğinden beslenen, baharatların ustaca kullanıldığı, dünya çapında üne sahip bir gastronomi hazinesidir. Urfa kebabı, Adıyaman çiğköftesi, Gaziantep baklavası, Mardin kaburga dolması ve Diyarbakır karpuzu gibi lezzetler, bölgeye özgü damak çatlatan tatların sadece birkaçını oluşturmaktadır. Yemek kültürünün günlük yaşamın merkezinde yer aldığı bu coğrafyada, her öğün sıradan bir beslenme aktivitesinden çok, bir şölene dönüşmektedir.
4. Tarihi Taş Mimarisi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en karakteristik özelliklerinden biri, yerel sarımtırak kalker taşının ustaca işlenmesiyle oluşturulan ve yüzyıllardır ayakta kalan muhteşem mimari eserleridir. Mardin'in teraslanmış taş evleri, Midyat'ın telkari işlemeli konakları, Urfa'nın avlulu yapıları ve Diyarbakır'ın bazalt surları, bölgenin mimari zenginliğini gözler önüne sermektedir. Bu özgün taş işçiliği, sıcak iklime mükemmel bir adaptasyon sağlayan, estetik ve işlevselliği harmanlayan bir mimari anlayışının ürünüdür.
5. Kültürel Mozaik ve Çok Dinli Yapı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, farklı kültürlerin, dillerin ve dinlerin yüzyıllardır bir arada yaşadığı, eşsiz bir kültürel mozaik sunmaktadır. Süryani kiliseleri, Ermeni manastırları, Yezidi tapınakları, camileri ve sinagogları ile bölge, dinler tarihinin canlı bir müzesi niteliğindedir. Bu çok kültürlü yapı, mimariden müziğe, el sanatlarından mutfağa kadar hayatın her alanında kendini göstermekte ve ziyaretçilere zengin bir kültürel keşif imkânı sunmaktadır.
6. El Sanatları Geleneği
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, yüzyıllardır ustadan çırağa aktarılarak günümüze ulaşan telkâri (gümüş işlemeciliği), bakırcılık, ahşap oymacılığı, kilim dokumacılığı gibi geleneksel el sanatlarının yaşatıldığı önemli bir merkezdir. Özellikle Mardin ve Midyat'taki telkâri ustaları, Gaziantep'teki bakırcılar ve Şanlıurfa'daki ahşap oymacılar, zanaatın en üst düzey örneklerini sergilemektedir. Çarşılardaki atölyelerde zanaatkârların ellerinde şekillenen eserleri izlemek ve satın almak, ziyaretçiler için unutulmaz bir deneyimdir.
7. Baraj Gölleri ve Su Sporları
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında bölgede inşa edilen barajlar, oluşturdukları göller sayesinde sıcak iklime sahip bölgeye serinlik katmanın yanı sıra çeşitli su sporları için de ideal ortam oluşturmaktadır. Atatürk Barajı, Birecik Barajı ve Karkamış Barajı gibi yapıların oluşturduğu göller, yelken, kano, su kayağı ve balıkçılık aktiviteleri için mükemmel fırsatlar sunmaktadır. Baraj göllerinin etrafındaki piknik alanları ve rekreasyon bölgeleri, hem yerel halk hem de turistler için önemli dinlenme ve eğlence mekanları haline gelmiştir.
8. Peygamberler Diyarı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, birçok peygamberin yaşadığına inanılan topraklar olması nedeniyle "Peygamberler Diyarı" olarak da anılmakta ve inanç turizmi açısından büyük önem taşımaktadır. Şanlıurfa'daki Hz. İbrahim ve Hz. Eyyüp makamları, Diyarbakır'daki Hz. Süleyman Camii, Mardin'deki Deyrulzafaran Manastırı ve birçok kutsal mekan, farklı dinlere mensup ziyaretçilerin akınına uğramaktadır. Bu kutsal mekanları ziyaret etmek, dini bir deneyimin ötesinde, kadim medeniyetlerin izlerini süren tarihsel bir yolculuğa dönüşmektedir.
9. Geleneksel Müzik ve Folklorik Değerler
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, zengin müzik geleneği ve folklorik değerleriyle kültür turizminin önemli destinasyonlarından biridir. Şanlıurfa'nın Sıra Geceleri, Mardin'in Süryani ilahileri, Diyarbakır'ın dengbêj geleneği ve Gaziantep'in türküleri, bölgenin müzikal zenginliğini yansıtan önemli kültürel değerlerdir. Düğünlerde, bayramlarda ve özel günlerde icra edilen geleneksel danslar, renkli kostümler ve yerel çalgılar eşliğinde sergilenmekte ve ziyaretçilere otantik bir kültürel deneyim sunmaktadır.
10. Sıcakkanlı ve Misafirperver Halk
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en değerli hazinelerinden biri, bölge halkının efsanevi misafirperverliği ve sıcakkanlılığıdır. Yolunuzu kaybettiğinizde size yardımcı olan esnaf, çay içmeye davet eden yaşlılar ve güleryüzlü çocuklarla dolu sokaklarda, kendinizi evinizde hissetmeniz kaçınılmazdır. Bu samimi karşılama ve paylaşım kültürü, Güneydoğu Anadolu ziyaretinizi sıradan bir turistik geziden çok daha anlamlı bir kültürel alışverişe dönüştürmekte ve bölgeden ayrılırken arkadaşlıklar kurmuş olarak dönmenizi sağlamaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Müze ve Tarihi Yapı Önerileri
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, insanlık tarihinin en eski yerleşim merkezlerine ev sahipliği yapan, Mezopotamya'nın bereketli topraklarında konumlanan eşsiz bir kültür hazinesidir. Bölge, Sümerlerden Osmanlılara kadar sayısız medeniyetin izlerini taşımakta olup, bu zengin tarihi miras bölgedeki müzelerde ve ayakta kalmayı başaran tarihi yapılarda yaşamaya devam etmektedir. Özellikle son yıllarda yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan ve insanlık tarihinin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilen Göbeklitepe, bölgeyi uluslararası arenadaki kültürel miras merkezlerinden biri haline getirmiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki müzelerde sergilenen arkeolojik eserler, etnografik objeler, el yazmaları ve sanat eserleri, bölgenin çok katmanlı kültürel dokusunu ziyaretçilere sunmaktadır. Bu müzelerdeki koleksiyonlar, Neolitik dönemden günümüze kadar uzanan geniş bir zaman dilimini kapsamakta ve bölgenin kültürel gelişimine kronolojik bir bakış sağlamaktadır. Modern müzecilik anlayışıyla kurgulanmış bu kültür merkezleri, ziyaretçilerine interaktif ve eğitici deneyimler sunarak her yaştan insana hitap etmektedir.
Bölgenin tarihi yapıları ise farklı dönemlerin mimari üsluplarını ve yapım tekniklerini gözler önüne sermektedir. Kaleler, surlar, hanlar, hamamlar, camiler, kiliseler ve geleneksel sivil mimari örnekleri, Güneydoğu Anadolu'nun karakteristik mimari unsurlarını yansıtmaktadır. Özellikle sarımtırak kalker taşı ve bazalt kullanılarak inşa edilmiş, avlulu evler, kerpiç kuleler, kemerli geçitler ve dar sokaklardan oluşan geleneksel kent dokusu, bölgenin özgün mimarisinin dikkat çekici detayları arasında yer almaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni keşfetmek isteyenler için ilkbahar ve sonbahar aylarının ılıman hava koşulları en ideal zamanları oluşturmaktadır. Müze ve ören yerlerinin çoğu haftanın her günü ziyarete açık olmakla beraber, resmi tatil günlerinde ziyaret saatleri değişebilmektedir. Bu nedenle, ziyaret planlaması yaparken güncel bilgileri kontrol etmek önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, medeniyetlerin beşiği olan Mezopotamya'nın kültürel mirasını müzeleri ve tarihi yapılarıyla yaşatan açık hava müzesi niteliğindedir. Yürütülen koruma ve tanıtım çalışmalarıyla bölgenin eşsiz kültür varlıkları gelecek nesillere aktarılmaya çalışılmakta, dijital uygulamalar ve sanal turlar aracılığıyla bölgenin zenginlikleri daha geniş kitlelere ulaştırılmaktadır. Güneydoğu Anadolu, sahip olduğu kültürel çeşitlilik, tarihi derinlik ve mimari güzelliklerle Türkiye'nin en etkileyici destinasyonlarından biri olarak öne çıkmakta ve ziyaretçilerine unutulmaz deneyimler vaat etmektedir.
Güneydoğu Anadolu'nun Kültür Mirası: 12 Bin Yıllık Medeniyetler Hazinesi Rehberi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Mezopotamya'nın bereketli topraklarında konumlanan ve 12 bin yıllık kesintisiz tarihi boyunca sayısız medeniyete ev sahipliği yapmış eşsiz bir kültürel zenginlik merkezi olarak öne çıkmaktadır. Bölge, Neolitik dönemden günümüze kadar uzanan süreçte Sümerlerden Hititlere, Asurlulardan Urartulara, Perslerden Makedonyalılara, Romalılardan Bizanslılara, Emevilerden Selçuklulara ve Osmanlılara kadar birçok uygarlığın izlerini taşırken, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Göbeklitepe'nin keşfiyle birlikte insanlık tarihinin yeniden yazılmasına neden olmuştur. Bölgedeki arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan buluntular, tarım ve yerleşik hayata geçişin, yazının icadının, astronomi biliminin ve birçok medeniyetin temel taşının bu topraklarda şekillendiğini göstererek, hem yerli hem de yabancı ziyaretçiler için adeta açık hava müzesi niteliğindeki bu coğrafyayı değerli bir kültür turizmi destinasyonu haline getirmektedir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki müzeler, Şanlıurfa Arkeoloji ve Mozaik Müzesi, Haleplibahçe Mozaik Müzesi, Mardin Müzesi, Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi, Diyarbakır Arkeoloji Müzesi gibi kurumlarıyla bölgenin çok katmanlı kültürel zenginliğini ziyaretçilere kapsamlı şekilde sunmaktadır. Bu müzelerde sergilenen arkeolojik buluntular, etnografik eserler, el yazmaları ve sanat objeleri, Neolitik dönemden günümüze kadar uzanan kesintisiz bir kültür tarihi sunarken, tüm dünyada büyük yankı uyandırmakta ve bölge müzelerini uluslararası öneme sahip kültür merkezleri haline getirmektedir. Modern sergileme teknikleriyle donatılmış ve interaktif deneyimler sunan bu kültür kurumları, dijital uygulamalar ve sanal müze imkanlarıyla da bölgenin zenginliklerini daha geniş kitlelere ulaştırmaktadır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin tarihi yapıları, farklı dönemlere ait mimari üslupların ve yapım tekniklerinin en etkileyici örneklerini barındırmaktadır. Diyarbakır Surları, Mardin'in teraslanmış taş evleri, Şanlıurfa'daki Balıklıgöl Kompleksi, Gaziantep Kalesi, Deyrulzafaran Manastırı, Mor Gabriel Manastırı, Zinciriye ve Kasımiye Medreseleri gibi yapılar, taş işçiliğinin inceliklerini sergileyen birer sanat eseri niteliğindedir. Bölgenin karakteristik mimari unsurları arasında yer alan bazalt ve kalker taşından inşa edilmiş yapılar, avlulu evler, eyvanlar, konik çatılı köy evleri, dar sokaklar ve kemerli geçitler, yörenin özgün dokusunu oluşturan en önemli detaylar olarak öne çıkarken, birçoğu yüzyıllar boyunca çeşitli restorasyon çalışmalarıyla korunarak günümüze ulaşmayı başarmış ve bölge silüetinin ayrılmaz parçaları haline gelmiştir.
Güneydoğu Anadolu'yu ziyaret etmek için en uygun zamanlar, ılıman iklim koşullarının hakim olduğu ilkbahar ve sonbahar aylarıdır, zira bölgenin karasal iklimi nedeniyle yazları oldukça sıcak, kışları ise serin geçmektedir. Bölgeyi keşfetmek, sadece müzeleri ve tarihi yapıları görmekle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda Urfa kebabı, Adıyaman çiğköftesi, Gaziantep baklavası, Mardin kaburga dolması gibi zengin mutfak kültürünü deneyimleme ve telkâri, bakırcılık, ahşap oymacılığı, kilim dokumacılığı gibi geleneksel el sanatlarını keşfetme fırsatı da sunmaktadır. Bölgenin çok kültürlü yapısı, farklı dillerin, dinlerin ve kültürlerin yüzyıllardır bir arada yaşadığı eşsiz bir mozaik oluştururken, Şanlıurfa'nın Sıra Geceleri, Mardin'in Süryani ilahileri, Diyarbakır'ın dengbêj geleneği gibi folklorik değerler de kültürel zenginliğin önemli unsurları olarak ziyaretçilere otantik deneyimler sunmaktadır.
Sonuç olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi, kültürel çeşitliliği, tarihi derinliği ve mimari güzellikleriyle Türkiye'nin en etkileyici destinasyonlarından biri olarak öne çıkarken, insanlık tarihinin en eski izlerini taşıyan yapıları, müzeleri ve yaşayan kültürel değerleriyle ziyaretçilerine unutulmaz deneyimler vaat etmektedir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan ve geçici listeye aday gösterilen birçok kültür varlığıyla uluslararası alanda da büyük ilgi gören bölge, devam eden arkeolojik kazılar ve restorasyon projeleriyle her geçen gün yeni keşiflere ev sahipliği yapmaktadır. Medeniyetlerin beşiği olan Mezopotamya'nın kültürel mirasını müzeleri ve tarihi yapılarıyla yaşatan bu açık hava müzesi, geleneklerin, tarihin ve kültürün harmanlandığı eşsiz atmosferiyle keşfedilmeyi bekleyen hazinelerle dolu bir coğrafya olarak kültür turizmi rotalarının vazgeçilmez bir durağını oluşturmaktadır.
