Diyarbakır’ın merkezinden yaklaşık 90 kilometre uzaklıkta ve Çermik ilçesi sınırları içinde yer alan Haburman Köprüsü, 8 asırdan uzun zamandır ayakta duran bir mühendislik ve mimarlık harikası. Çermik Köprüsü olarak adlandırılan tarihi yapı, Sinek Çayı’nın üzerinde bulunuyor. Artuklu döneminden Diyarbakır’a kalan en önemli miraslardan biri. 1179 yılında, Necmeddin Alpi’nin kızı Zübeyde Hatun tarafınan inşa ettirilmiş. Köprünün Arapça kitabesi de hâlen mevcut ve buradaki yazılardan hem işlevsel hem de toplumsal bir anlam taşıdığını anlayabiliyoruz.
Üç gözlü ve ihtişamlı bir tasarımıyla dikkat çeken Haburman Köprüsü’nün ortasındaki ana kemer tam 19 metre açıklığa sahip. Yan taraflarındaki küçük kemerler de 5 ve 7 metre açıklıklara ulaşıyor. Köprünün uzunluğu 106 metre, genişliği ise 5,5 metre olarak ölçülmüş. Ne kadar geniş ve uzun olduğuna bakarak, inşa edildiği dönemde kervan yolları için büyük önem taşıdığını doğrulayabiliyoruz.
Kesme taştan özenle inşa edilen Haburman Köprüsü’nün tasarımında her detay incelikle düşünülmüş. Kemerlerin içi tuğlayla güçlendirilmiş, sel yaranları ise çift kademeli üçgen gövdelerle desteklenmiş. Yüzyıllar boyunca defalarca onarılan yapının en kapsamlı tamiri 1927 yılında gerçekleştirilmiş. Çermik Kaymakamı Hikmet Bey ve Belediye Başkanı Rıfat Bey'in öncülüğündeki bu çalışma, yapının günümüze kadar sağlam ulaşması açısından çok önemli. Yakın geçmişte ise GAP programı kapsamında köprü yeniden restore edildi. Eğer yolunuz Diyabakır’a düşerse, Güneydoğu Anadolu’nun taş köprü geleneğinin muhteşem temsilcilerinden olan Haburman Köprüsü’nü ziyaret etmenizi tavsiye ederiz.
