Çatalca'nın tarihi Kaleiçi Mahallesi'nde bulunan Mübadele Müzesi, Türkiye'nin ilk göç temalı müzesi olma unvanına sahip. 1923 Lozan Antlaşması sonrası yaşanan nüfus mübadelesinin izlerini günümüze taşıyan önemli bir kültür merkezi niteliğiyle, 2010 yılından bu yana ziyaretçilerini ağırlıyor. Lozan Mübadilleri Vakfı imzalı proje, Avrupa Kültür Başkenti İstanbul 2010 çerçevesinde desteklenerek hayata geçirilmiş. Müzenin bulunduğu tarihi yapının kendisi de mübadele hikayesinin bir parçası. 1913-1923 yılları arasında Yannis adlı bir Rum tarafından taverna olarak işletilen bina, mübadeleden sonra sırasıyla Ziraat Bankası ve dikiş kursu olarak kullanılmış. 1967 yılında da Ölçer ailesi tarafından satın alınmış ve ilerleyen süreçte ailenin bağışıyla müzeye dönüştürülmüş.
Ana bina, mübadele meydanı ve kültür evi olmak üzere üç bölümden oluşan Çatalca Mübadele Müzesi, aslında bir kompleks şeklinde düzenlenmiş. Ana binada sergilenen yaklaşık 400 parça eser, mübadillerin yanlarında getirebildikleri objelerden oluşuyor. El dokuması çarşaflar, kanaviçe işlemeli perdeler, yastık kılıfları, müzik aletleri… Bu objelerin her birinin ardında nice hikaye saklı. Mutfak bölümünde de sedef saplı kaşıklar, bakır tepsi ve sahanlara rastlıyorsunuz. "Tek" ölçüsündeki rakı kadehleri ve porselen çay takımları o dönemin yaşam kültürünü gözler önüne seriyor. Belge ve fotoğraf koleksiyonunda ise Girit'in ilk fotoğrafçılarından Hamza Rüstem Bey'in kamerası, eski negatif camları ve 19. yüzyıl sonlarının Sabah gazetesi nüshaları bulunuyor.
Çatalca Mübadele Müzesi’nin en cazip özelliklerinden biri, müzeye girişlerin tamamen ücretsiz olması. Haftanın pazartesi hariç her günü sabah 10:00’dan akşamüstü 17:00’a kadar kesintisiz şekilde ziyaret edilebiliyor. Yolunuz Çatalca’ya düşerse bu özel müzeyi keşfetme fırsatını kaçırmayın.
