İstanbul’un Fatih ilçesine bağlı tarihi Balat semtinde yer alan Metroloji Kilisesi, birçok Ortodoks kilisesinden farklı olarak Fener Rum Patrikhanesi’ne değil, Kudüs Ermeni Patrikhanesi’ne bağlı bir ibadethane. Tam olarak ne zaman inşa edildiğini hâlen bilmiyoruz ama Ayasofya ile aynı dönemde inşa edildiği tahmin ediliyor. 2024 yılında tadilat sebebiyle geçici olarak ziyarete kapalı olan kilisenin, düzenli bir cemaati yok. Ancak, hem tarihi yapı hem de çevresi, özellikle de kilisenin bahçesinde bulunan anıt çınar ağaçları semtin en etkileyici duraklarından birini oluşturuyor. Kilisenin duvarına monte edilmiş olan ve patrikliği simgeleyen çift başlı kartal figürü de dikkat çekici.
Hem mistik hem de tarihi atmosferiyle ön plana çıkan Metroloji Kilisesi’ni özel kılan belli başlı noktalar var. Bunlardan biri, ünlü matematikçi ve fizikçi Arşimet’in imzasını taşıyan bazı parşömenlerin burada keşfedilmiş olması. Arşimet’in 10. yüzyıla tarihlenen bu çalışmalarında önemli matematiksel hesaplamalar yapılmış. Hikayenin buradan sonrası biraz hazin. Çünkü bu kıymetli parşömenler, 1906 yılında Kopenhag Üniversitesi’nden gelen bir profesör tarafından keşfedildikten sonra Türkiye’den kaçırılmış. Hatta 1998 yılında New York’ta düzenlenen bir açık artırmada 2 milyon dolar karşılığında satılmış. Günümüzde de ABD’nin Baltimore kentindeki Walters Sanat Müzesi’nde sergileniyorlar.
Bahçesinde yaklaşık 5 bin yıllık çınar ağaçları bulunan Metroloji Kilisesi, düzenli olarak ziyarete açık olmasa da, her yıl yalnızca 23 Nisan’da düzenlenen bir ayin için ziyaretçilerine kapılarını açıyor. Eğer kilisenin içini görmek istiyorsanız, tadilat çalışmaları sona erdiğinde 23 Nisan gününü denk getirmeniz gerek. Bize sorarsanız, kiliseyi yalnızca dışarıdan incelemek bile etkileyici bir deneyim. Yolunuz Balat’a düşerse, semtin kültürel ve tarihi zenginliğinin önemli bir parçasını oluşturan bu tarihi ibadethaneyi keşfetme fırsatı kaçırmamanızı tavsiye ederiz.
