Güney Asya ve Afrika ile birlikte dünyanın en egzotik, mistik toprak parçalarından biri de kuşkusuz Güney Amerika’dır. Kuzeyinde sadece Kuzey Amerika bulunan kıtanın batı, güney ve doğusunda kara sınırı olan komşusu yoktur. Ancak kıta toprakları güneyde Antarktika’ya kadar uzanmaktadır.
Adından da anlaşılacağı üzere güney yarımkürede yer alan kıtanın, biz kuzeylilerin alışık olduğunun aksine mevsim geçiş zamanları farklıdır. Yaz ayları Ocak’ta başlarken Haziran ayında kış mevsimi kıtaya hakim olur. Hal böyle olunca kıtada, çok fazla farklı canlı türüne rastlamak mümkündür.
Kıtada yaşamın, M.Ö. 13-14. yüzyıllara kadar dayandığı uzmanlar tarafından söyleniyor. Ancak yaşam kapalı bir sistemde ilerlediği için, kıtanın dünya ile tanışması ancak M.S. 15. yüzyılda, coğrafi keşifler ile başladı. İspanyol ve Portekizli kaşifler, Afrika’dan batıya doğru ilerleyerek Güney Amerika’yı tesadüfi bir şekilde keşfetmeyi başardılar desek yeridir. Bu keşfin kıta için ne kadar olumlu sonuçlandığı halen tartışmaya açık. İspanyollar ve Portekizliler keşfettikleri bu toprakları zaman içinde sömürgeleştirmeye başladılar. Sömürge faaliyetleri yüzyıllar içinde çoğalarak, devam etti. 18. yüzyıla kadar fiilen sömürülen kıta, bu yüzyıl ile beraber yavaş yavaş sömürü hakimiyetinden kurtulmayı başarmıştır. Geriye kıtada İspanyol ve Portekiz kültürünün net bir şekilde mirası kalmıştır. Bu kültür, kıtanın en eski sahipleri, Inca, Maya ve Aztek kültürleri ile birleşerek bugünkü Güney Amerika kültürünü oluşturmuştur. Günümüzde Güney Amerika kültürü insanlar arasında oldukça ilgi uyandırıyor. Birçok insan kıta coğrafyasını ziyaret ediyor. Kıta doğal güzellikleri ve kültürü ile oldukça turist çeken bir yer konumunda.
Egzotik kıta Güney Amerika’da, bağımsız olarak 12 ülke bulunuyor. Bu ülkelerin birbirinden farklı kültürleri ve coğrafyaları var. Elimizden geldiğince bütün noktalara değinerek, bu merak uyandıran ülkeleri sizlere aktarmaya çalışacağız. Kendinizi adeta bir Güney Amerika turunda hissedecek, kıtanın havasını ciğerinize çekiyor bulacaksınız. Haydi, o zaman ilk ülkemiz ile yolculuğumuza başlayalım.
1. Arjantin
Tangonun başkenti ve zerafetin vücut bulmuş hali Arjantin. Ülke, yaşanan ekonomik olumsuzluklar öncesinde kıtanın Brezilya ile birlikte en önemli ülkesi konumundaydı. Şimdilik eski günlerini arasa da Arjantin halen çok güzel ve mutlaka görmeye değer.
Doğal ve kültürel açıdan oldukça eski ve köklü bir geçmişi olan ülke gerçekten başlı başına harika. Doğal yapılar ülkenin kuzeyinden güneyine, doğusundan batısına oldukça farklı ve hepsi ayrı ayrı güzel. Avrupa mimarisinden etkilenen yapılar da ülkeye ayrı bir his ve güzellik katıyor. Başkent Buenos Aires kültürel bakımdan dünyada birçok şehirden daha ileride denebilir. Kültür, sanat etkinlikleri Arjantinlilerin hayatında oldukça önemli bir yer kaplıyor. Arjantin diğer Güney Amerika ülkelerinden farklı olarak daha çok Avrupalı göçmenlerin oluşturduğu kökenlerden doğmuş. Aynı komşusu Uruguay gibi Arjantin’de de bu kökenler, yaşam tarzına da büyük etki etmiş. Gece hayatı ile de meşhur olan ülkede, eğlence sabahlara kadar sürüyor.
Küçük bir kısmı Brezilya’da bulunan Iguazu Şelaleleri’ni bir de Arjantin tarafından görmek lazım. Arjantin’den çok daha ihtişamlı görünen şelale, birçok canlı türüne de ev sahipliği yapıyor. Ve tabii ki dünyanın sonu olarak bilinen Patagonya’yı görmek de paha biçilemez bir deneyim.
Arjantin’de hayvancılık ekonomide oldukça önemli yer kaplıyor. Hal böyle olunca, mutfak kültüründe, kırmızı etin yeri apayrı diyebiliriz. En ünlü asado restoranlarında yemek yiyebilirsiniz ve Arjantin’in ünlü şarapları eşliğinde bu hazza ortak olabilirsiniz.
Arjantin tüm özellikleri ve güzellikleri ile harika bir ülke ve kesinlikle Güney Amerika’da ilk olarak görülmesi gereken ülkelerden.
2. Bolivya
Okyanusa kıyısı olmayan kıta ülkelerinden biri de Bolivya. Ancak buradan ülkenin güzelliklerle dolu olmadığı manası çıkmasın. Gölleri, yüksek rakımlı şehirleri, el değmemiş ormanları, rüzgarlı vadileri ve sarp dağları ile Bolivya adeta bir doğa harikası.
Aslında kökenleri Peru ve İspanyol kültürüne dayanan bu ülke, daha sonra bağımsızlığını kazanarak Bolivya adını almış. Güney Amerika’da yerli halkın en çok korunduğu ve bozulmaya en az uğrayan ülke olarak da Bolivya dikkat çekiyor. Durum böyle olunca; renkli kıyafetleri, festivalleri, müzikleri ve yemekleri ile ülke turistler için oldukça otantik.
Oldukça saygılı ve sıcakkanlı insanları ile bilinen Bolivya, nispeten kıtadaki güvenli ülkelerden biri. Ayrıca ülke turistler için bile oldukça ucuz. Bolivya bambaşka kültürü ve coğrafyası ile sizleri kendine hayran bırakacaktır.
3. Brezilya
Güney Amerika denilince akla ilk gelen ülkelerden biri tabii ki Brezilya. Ülkemizde de oldukça sempati ile anılan ülke devasa bir yüzölçümüne sahip. Güney Amerika’yı neredeyse kuzeyden güneye kaplıyor. Durum böyle olunca ülkenin her bir köşesinde farklı bir iklim, farklı bir kültür ve güzellik bulmak mümkün. Bir de coğrafyanın etkisine 500 yılı aşkın kompleks kültürün eklenmesi, ülkeyi bulunması güç bir kültür mozaiği haline getiriyor.
Dans ve müziğin dünyadaki merkezlerinden olan Brezilya, festivalleri ve karnavalları ile oldukça popüler bir ülke. Yılda milyonlarca turist ağırlayan Brezilya’ya gelen turistlerin, büyük bir yüzdesini festival ve karnavalları ziyaret edenler oluşturuyor. Tabii ki ülke bu kadarla sınırlı değil. Amazon ormanları, büyük akarsuları ve okyanus kıyıları ile de doğa ve yaz turizmini tercih edenler için Brezilya, oldukça ideal yer. Meşhur Copa Cabana Plajı’nı görmeyi unutmayın. Yine Iguazu Şelaleleri büyüleyici atmosferi ile görülmeye değer. Özellikle ülkenin iki büyük eyaleti, Sao Paolo ve Rio Da Janeiro mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerler.
Ülkenin yemek kültürü de çok kültürlü yapıya oldukça uygun. Brezilya mutfağı, bütün etkileşim halinde olduğu kültürlerden etkilenmiş ve ortaya harika yemeklerin ve içeceklerin olduğu bir mutfak çıkmış. Bu durumda Brezilya’da kaldığınız sürece yemelere doyamayacağınızı garanti ediyoruz. Ayrıca ülkenin en önemli ürünlerinden kahve oldukça popüler, Brezilya’ya kadar gitmişken yerinde bu eşsiz kahveleri denemeden dönmek olmaz.
Brezilya çok büyük ve kalabalık olması nedeniyle güvenlik zafiyetleri olan bir ülke, bunu söylemeden geçemeyeceğiz. Ancak turistik yerler özelinde, gözünüzü korkutacak kadar bir suç yok. Her ülkede olan münferit olaylar burada da var. Abartılara bakıp, Güney Amerika’nın belki de en güzel ülkesini ziyaret etmeyi ertelemeyin. İmkanı olan herkes Brezilya’ya gidip görmeli.
4. Ekvador
Adını yakınından geçen hayali çizgi Ekvator’dan alan Ekvador, Güney Amerika’nın en rengarenk ülkelerinden biri. İnka uygarlığına ev sahipliği yapan ülkelerden biri de Ekvador ancak Şili bu uygarlığın başkenti gibi, tabiri caizse Ekvador, biraz küçük kardeş konumunda.
Büyük Okyanus kıysındaki ülke, doğal güzellikleri ile oldukça popüler. Özellikle Galapagos Adaları’nı duymayan yoktur. Biyolojik çeşitlilik merkezi olan adalar, günümüzde oldukça turist çekiyor. Ayrıca, kültür mirası olan ülkenin başkenti Quito da oldukça görülmeye değer.
Ülke, tropikal yapısı nedeniyle tam bir meyve cenneti. Ekvador’a gittiğinizde tabii ki yerel mutfağı deneyin, ancak bırakın yemekleri bıkana kadar meyve yiyin. Ekvador’da harika tropikal meyveler sizleri bekliyor. Yine birçok kıta ülkesi gibi Ekvador’da da oldukça güzel kahveler üretiliyor, denemeden geçmeyin.
Ülkede biraz güvenlik zafiyeti olsa da, dikkatli olmak koşuluyla mutlaka gezilip görülmesi gereken bir lokasyon diyebiliriz.
5. Guyana
Güney Amerika’nın en el değmemiş coğrafyalarından birine sahip olan Guyana, bir Karayipler ülkesi. Kıtadaki 12 ülkenin en küçüklerinden olan Guyana, biraz bu nedenle biraz da İngiliz etkisi ile kendi halinde kalmış bir ülke. Ancak, tropikal bir iklime sahip ülke, özellikle ormanları ve okyanus kıyısı ile adeta turistler için bir cennet. Turizmin yanı sıra, ülkede tarım ve ticarette oldukça yaygın. Batı kültürü, Güney Amerika yerli kültürü ve biraz da Hint ve Çin kültüründen etkileşim alan ülke, bu yönleriyle de oldukça farklı bir mozaiğe sahip. Özellikle yemek kültüründe, Çin ve Hint kültürü oldukça belirgin. Birçok farklı yemeği tadabileceğiniz bolca restorana rastlayabilirsiniz.
Bu küçük ve sevimli ülkeyi gezip görmek, eşsiz doğasının tadını çıkarmak gerçekten keyifli. Tabii ki ufak hususlara dikkat etmek kaydı ile. Ülkede hırsızlık gibi küçük suçlar yaygın ve aynı zamanda salgın hastalık tehlikesi de yok değil. Hijyen ve tedbiri bırakmadığınız sürece, Guyana’yı gezi ajandanıza kaydetmeyi unutmayın.
6. Kolombiya
Güney Amerika’nın en renkli ve macera dolu ülkelerinden biri de hiç kuşkusuz Kolombiya. Ülke Karayip kıyılarında adeta eşsiz bir cennet gibi konumlanmış. Bunun yanı sıra, dağlar ve bakir ormanlar da diğer doğal güzellikler olarak ön plana çıkıyor. Ayrıca ülke bu kadar farklı doğa özelliklerine sahip olması nedeniyle, birçok farklı canlı türüne ev sahipliği yapıyor. UNESCO koruması altındaki yerleşim yerleri de cabası.
Ülke uzun zaman İspanyol kolonisi olmasından dolayı, İspanyol ve Latin kültürü ülkenin temelini oluşturuyor. Mimari ve sanat alanında özellikle izler bariz şekilde belli denilebilir. Özellikle başkent Bogota ve Cartagena kenti oldukça görülmeye değer. Kolombiya, salsa dansının da başkenti ve Brezilya’dan sonra belki de en çok karnavala ev sahipliği yapan Güney Amerika ülkesi demek yanlış olmaz. Mutfakta ise deniz ve Karayip kültürünün etkisi yüksek. Aynı zamanda diğer Latin Amerika ülkeleri gibi et ve patates mutfağın vazgeçilmezleri arasındadır. Mükemmel tatlarla karşılaşma olasılığınız Kolombiya’da oldukça olağan.
Özellikle Escobar’ın ülkesi olarak bilinmesi nedeniyle, suç oranı hayli yüksek ülkelerden biri olarak bilinse de, Kolombiya’da suç birçok Güney Amerika ülkesine göre az ve ülke daha güvenli. Ancak Kolombiya kıtanın en çok turist çeken ülkelerinden biri değil. Bunun nedeni nedir bilinmez ama bizce Kolombiya övgüleri tamamen hak ediyor.
7. Paraguay
Paraguay, Güney Amerika’nın tam kalbinde bulunuyor. Bolivya ile beraber okyanus kıyısı bulunmayan bir diğer kıta ülkesi de Paraguay. Bu nedenle ülkede denizcilik faaliyetleri ve plaj tatili kültürü yok. Ancak doğal güzellikler ve müze, katedral, devlet binaları gibi önemli mimari eserler mutlaka görülmeye değer.
Ülkede İspanyol ve Guarani kültürünün etkisi oldukça fazla hissediliyor. Müzik ve yemek kültürü tamamen bu iki kültür etkisi altında kalmış. Yine Guarani kültürüne ait, dokumacılık ve işlemecilik ülkede oldukça yaygın. Paraguay bir de çılgın gece hayatı ile meşhur bir ülke. İnsanın aklına Paraguay’da eğlencenin dibine vurabileceği gelmiyor olabilir. Fakat ortamı gördüğünüzde gerçekten şaşıracaksınız.
Maalesef birçok Güney Amerika ülkesi gibi Paraguay da çok güvenli sayılmaz. Eğlenmeyi ihmal etmeden ve tedbiri elden bırakmadan Paraguay’ın tadını çıkarmalısınız.
8. Peru
Peru, Güney Amerika’nın en mistik ve büyülü ülkelerinden bir tanesi. Peru’da gezilip görülecek yer o kadar çok ki saymakla bitmez. Özellikle başkent Lima, Cusco ve Machu Picchu üçgeninde dolaşmadan Peru’yu gezdim gördüm demek doğru olmaz. Ayrıca And Dağları’ndan Amazonlar’a kadar geniş bir doğa harikası listesi de Peru’da ziyaretçileri bekliyor. Tabii ki okyanus kıyısında yer alan Peru’da deniz tatili ve sörfün tadını çıkarmak da mümkün. Yine Peru adaları da oldukça güzel ve görmeye değer.
Kültürel açıdan diğer Güney Amerika ülkeleri ile paralellik gösteren Peru, mutfak konusunda biraz farklı denebilir. Dünya’da son dönemde revaçta olan Peru mutfağının tadına bir de yerinde bakmak lazım. Mükemmel bir yelpaze içeren Peru mutfağı sizi fazlasıyla tatmin edecektir. Özellikle bir ceviche yemeden dönmek olmaz.
Peru ihtişamı ve kültürel zenginliği ile mutlaka görülmesi gereken ülkeler arasında yer alıyor ve bizce Güney Amerika’nın gizli starı.
9. Surinam
Ziyaret sırası, Güney Amerika’nın en küçük ülkesi Surinam’da. Ülke, harika doğası, zengin kültürel mirası ile dünyada mutlaka görülmesi gereken ülkeler arasında yer alıyor.
Kültürel olarak oldukça kozmopolit bir ülke olan Surinam’da birçok farklı kökenden ve dinden insana rastlamak mümkün. Böylesine farklı kültürler birleşince ortaya harika bir atmosfer çıkıyor.
Özellikle, dünya kültür mirası listesinde bulunan yerleşim yerleri Surinam’da görülmesi gereken noktaları oluşturuyor. Ayrıca tabiat parkları ve nehirler ülkenin bir diğer görülmesi gereken yerleri. Surinam’ın mutfak kültürü pek gelişmiş denilemez. Daha çok etraftaki ülkelerden ve Batı kültüründen etkilenmiş. Bu sebeple, mutfak olarak diğer Güney Amerika ülkelerinden geri durumda denilebilir.
Diğer Güney Amerika ülkelerine nazaran güvenlik sorunu bu ülkede yok diyebiliriz. Yolunuz bu küçük kara parçasına doğru düşerse, en azından uğramadan geçmeyin.
10. Şili
Kıtanın sınırlarının şekli ile uzun, ince bir görüntüye sahip ülkesi Şili, genellikle haritaya bakıldığında oldukça dikkat çekiyor. Peki, dünyanın en batısındaki noktalardan biri olan bu gizemli ülke, bize neler sunuyor. Gelin birlikte bakalım.
Güney Amerika’da İnka uygarlığının başkenti olarak kabul edilen Şili, neredeyse diğer tüm kıta ülkeleri gibi, zaman içerisinde çoklu bir kültüre sahip olmuş. Avrupalı göçmenlerin bu ülkeye kültürel etkisi de oldukça fazla diyebiliriz. Şili, kıtanın kültür sanat başkenti demek hiç yanlış olmaz. Ülkede; edebiyat, sinema, müzik gibi alanlarda geçmişten günümüze büyük bir kültür oluşmuş durumda. Bu da ülkenin mimarisine oldukça yansımış. Harika yerleşim yerleri ve tarihi kültür sanat merkezlerini mutlaka görmelisiniz.
Doğa olarak da harika bir ülke olan Şili, milli parkları ve sahilleri ile de turistler için harika bir lokasyon. Yerel mutfak ile Avrupa mutfağının kesişimi ile oluşan yemek kültürü de muazzam. Kıta coğrafyasından biraz farklı bir yemek kültürü bulunuyor. Özellikle İtalyan ve Fransız mutfağı etkisi göze çarpıyor. Şili üzümleri ve şarapları ile de ünlü. Şili’ye giderseniz, bu yeni kıta şaraplarını mutlaka denemelisiniz.
Modern yapısı ile güvenli bir ülke olan Şili, biraz bize uzak olsa da mutlaka gidip görülmesi gereken bir yer. Tatilin tadını sonuna kadar çıkarabileceğiniz, aynı zamanda kültür ve sanata doyacağınız harika bir ülke.
11. Uruguay
Güney Amerika’nın Şili ile birlikte en güneyinde yer alan ülke olan Uruguay, oldukça küçük bir alana sahip. Ancak ülkedeki doğal güzellikler oldukça fazla. Bir de ülke kıta coğrafyasına baktığımızda gayet gelişmiş bir yapıya sahip.
Ülke nüfusu genellikle yıllar önce göç etmiş Avrupalılar’dan oluşuyor. Bu yönüyle ülke diğer Güney Amerika ülkelerine pek benzemiyor. Belki aynı yapıya sahip, komşusu Arjantin’i biraz andırıyor diyebiliriz.
Özellikle doğası sebebiyle Colon del Sacramento, mimarisi ile de başkent Montevideo, Uruguay’da kesinlikle ziyaret edilmesi gereken noktalardan. Hayvancılığın ülkede temel uğraşlardan olması nedeniyle, yemek kültürü et üzerine kurulu denebilir. Uruguay’da asado kültürüne ayak uydurup ete doymalı, üzerine de bölgede yaygın olan mate çayını mutlaka denemelisiniz.
Gelişmiş bir ülke olması ve iyi ekonomik koşullara sahip olması nedeniyle Uruguay, oldukça güvenli bir ülke. Dilediğiniz gibi Uruguay’ın tadını çıkarabilirsiniz. Yalnız hatırlatmakta fayda var, diğer Güney Amerikalı kardeşlerinden biraz pahalı.
12. Venezuela
Venezuela, şu sıralar petrol ve ekonomik kriz gibi konularla gündeme gelse de, birçok kıta ülkesi gibi, pek çok açıdan oldukça güzel bir ülke. Çok farklı etnik kültürü bünyesinde barındıran ülke, aynı Brezilya gibi çoklu kültürün getirdiği eşsiz bir yapıya sahip.
Karayip Denizi ve Atlas Okyanusu’na kıyısı bulunan ülke, bu özellikleri ile yaz turizminde oldukça önemli bir nokta. Aynı zamanda karnavallar, festivaller ve gece hayatı ile de Venezuela, Güney Amerika’nın en çok öne çıkan ülkelerinden biri diyebiliriz.
Aynı zamanda, ulusal parkları, şelaleleri ve ormanları ile de doğal olarak harika bir cennet bahçesi olan Venezula, Güney Amerika’nın ruhunu sizlere en derinden hissettirecek ülkelerden biri. Mutfağı da oldukça zengin olan ülke, farklı kültürlerin etkileşimi ile birçok farklı yeme içme kültürüne sahip. Ülkede farklı bölgelerde birbirinden farklı lezzetler tadabilirsiniz.
Yılın birçok döneminde yağış altında olan Venezuela’ya giderken yağmurluk ve şemsiyeleri unutmamakta fayda var. Ayrıca önceki yıllarda güvenli olan ülke, gittikçe kötüleşen ekonomik kriz koşulları nedeniyle, günümüzde tehlikeli ülkeler arasında gösteriliyor.
