İstanbul'un Anadolu yakasında yer alan Tuzla ilçesinde, 2023 yılından beri keşfe değer bir müze var: Tuzla Kent ve Mübadele Müzesi! Halk arasında uzun yıllar boyunca Perili Köşk olarak adlandırılan tarihi bir konağın restore edilmesiyle kente kazandırılan müze, Tuzla Belediyesi’nin projesi. Bu tarihi köşk, asırlar içinde atlattığı yangınlar sebebiyle harap haldeydi. Ancak kapsamlı bir restorasyondan geçirildi ve hem Cumhuriyet'in hem de 1923 nüfus mübadelesinin yüzüncü yılında ziyaretçilerine kapılarını açtı.
Tuzla Kent ve Mübadele Müzesi, yalnızca yerel tarihimizin değil, aynı zamanda Türkiye'nin en dramatik toplumsal dönüşümlerinden birinin tanığı. 1923 Lozan Barış Anlaşması sonrasında gerçekleşen zorunlu nüfus değişimi, 1,2 milyon Ortodoks Rum'un Yunanistan'a, 500 bin Müslüman Türk'ün ise Türkiye'ye göçüyle sonuçlandı. Bu büyük göç dalgasının merkezlerinden biri de Tuzla’ydı. Müzenin koleksiyonundaki eserler ve belgeler, sadece sayılarla anlatılamayacak insan hikayelerini anlatıyor. Selanik'ten, Drama'dan, Girit'ten gelen mübadillerin yanlarında getirebildikleri az sayıdaki eşya, vatanlarından koparılmışlığın sessiz tanıkları gibi. Sergilenen her obje – fincanlardan gelinliklere, namaz örtülerinden çalar saatlere kadar – bir ailenin, bir yaşamın parçası.
Müzenin en etkileyici bölümlerinden biri, yaklaşık 1500 yıllık tarihe sahip Tuzla'nın geçmişine ışık tutan yerel tarih sergisi. Denizcilik tarihi, tersane geçmişi, Osmanlı dönemi eserleri ve kent kültürünün izleri burada aynı çatı altında toplanmış. Bir bölümde, Atatürk'ün Tuzla ziyareti sırasında kahve içtiği masa ve fincanlar ile Latife Hanım'ın kıyafetlerini de görebiliyorsunuz. Müzenin bahçesinde de 19. yüzyıldan kalma tarihi bir çeşme var.
Geçmişin acılarını unutturmayı değil, canlı tutarak gelecek için ders çıkarmayı amaçlayan Tuzla Kent ve Mübadele Müzesi, oldukça merkezi bir konuma sahip. Pazartesi hariç her gün 10:00 ile 18:00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor.
