İzmir’in Karaburun ilçesinin merkezinden yaklaşık 20 kilometre mesafede bulunan Sazak Köyü, dik yamaçlara yayılan bir tarihi miras. Şimdilerde Parlak Köyü’nün sınırları içinde bulunuyor olsa da hâlen bağımsız bir yerleşim olarak hatırlanıyor. Aslına bakarsanız, Sazak Köyü’nü Fethiye’nin meşhur terk edilmiş Kayaköy’üne benzetmek mümkün. Sakız Adası manzaralı tarihi köy, bugün geldiğimiz noktada adeta bir dönem filmi seti gibi.
Sazak Köyü, 20. yüzyıl başlarında 100-120 haneli kalabalık bir yerleşimmiş. Burada uzun yıllar boyunca Türkler ve Rumlar dostluk içinde yaşamış. Nitekim, köyde ayakta kalan yapılar arasında çokkültürlü bir yaşamın izlerini hâlen görebiliyoruz: kilise ve cami kalıntıları, köyün farklı noktalarına dağılmış mezarlıklar... Her biri o dönemin hoşgörülü atmosferini yansıtan sessiz tanıklar.
Mübadele yıllarında burada yaşayan Rum aileler asırlık yurtlarını terk ederek Sakız Adası’na yerleşmek durumunda kalınca, Sazak Köyü de günden güne ıssızlaşmaya başlamış. Tamamen terk edildikten sonra da bir daha iskan edilmemiş. Zaman geçtikçe doğanın etkisi, define avcılarının tahribatı ve depremlerin yıkıcılığı bu güzel yerleşimi harabeye çevirmiş. Geçmişte, Sazak’ın en önemli geçim kaynağının Razaki üzümü olduğunu biliyoruz. Bu özel üzüm çeşidinden yapılan şaraplar ve pekmezler, köyün iskelesine yanaşan gemilerle ülkenin birçok farklı noktasına ulaştırılıyormuş. Elbette günümüzde böyle bir durum söz konusu değil, ancak Sazak’ın geçmişte ne kadar hareketli bir yerleşim yeri olduğunu anlayabiliyoruz.
Sazak Köyü’nün turistik anlamda yeniden canlanmaya başlaması, İranlı sanatçı Sami Hosseini'nin kurduğu Ahura grubunun "Gafil Gezme Şaşkın" klibinin çekilmesiyle gerçekleşti. İlerleyen süreçte Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kentsel sit alanı ilan edilen köyün, restorasyon sonrasında turizme kazandırılması planlanıyor. Günümüzde köye ulaşmak ve asırlık yapıların arasında dolaşmak isterseniz, araçla yalnızca belli bir noktaya kadar ilerleyebileceğinizi hatırlatalım. Aracınızı ana yola park ettikten sonra yaklaşık 15 dakikalık keyifli bir yürüyüşle köye varabilirsiniz.
