İstanbul’un Avrupa Yakası’ndaki 25 ilçesinden biri olan Esenler, Bizanslılar tarafından kurulmuş bir yerleşim alanını kapsıyor. Bölgede yaşayan en eski halkların günümüzde Esenler olarak adlandırılan Litros ve Atışalanı olarak adlandırılan Avas köylerinde yaşayan Rumlar olduğu biliniyor. Söz konusu köyler, Bizans’ın en parlak dönemlerinde imparatorluk için tarım ürünleri yetiştirerek ekonomiye katkı sağlamış. Osmanlı döneminde Mahmutbey Nahiyesi’nin içinde yer alan bu köylerin etnik yapısı, Lozan Antlaşması’nın imzalanmasının ardından değişmiş.
Bölgenin ismi 1937-1940 yılları arasında Türkçeleştirilerek Esenler olarak değiştirilmiş. Esenler tarihi eser açısından zengin olarak tanımlayabileceğimiz bir yer değil. Ancak ilçe sınırları içinde Bizans ya da Osmanlı döneminden günümüze kadar ulaşan bazı tarihi çeşmeler, su kemerleri ve sebiller bulunuyor. Ne yazık ki bunların birçoğunun kitabesi tahrip edildiği için, haklarında detaylı ve kesin bilgilere ulaşmak pek mümkün değil.
1992 yılında Güngören sınırları içine dahil edilen, 1994 yılında ise müstakil bir ilçe statüsü kazanan Esenler; Sultangazi, Gaziosmanpaşa, Bayrampaşa, Güngören, Bağcılar ve Başakşehir ilçeleriyle çevreleniyor. Esenler’in turistik açıdan da İstanbul’un en popüler ilçelerinden biri olduğu söylenemez. Komşu ilçelerinin birçoğu sanayi ve ticaret faaliyetlerine sahne olduğu için, Esenler’de de durum hemen hemen aynı. Genellikle Esenler’de konaklayan nüfusu da bu bölgede çalışan kişiler oluşturuyor.
İstanbul’un en önemli ulaşım noktalarından biri olan Büyük İstanbul Otogarı, halk arasında Esenler Otogarı ismiyle anılıyor. Ancak aslında bu otogar, Bayrampaşa ilçesinin sınırları içinde.
